This afternoon, the HEAL Poland team, together with 25+ health experts, health organisations and civil society representatives, met Ministry of Climate and Environment Secretary of State Bolesta, to discuss the ongoing revision of the Ambient Air Quality Directive (AAQD), on which negotiators reached a deal last week. Participants included HEAL partners Prof. Michał Krzyżanowski, Prof. Tadeusz Zielonka, Prof. Bolesław Samoliński, Dr Piotr Dąbrowiecki.
As the Polish government is about to launch its update on its 2040 Energy Strategy (PEP), part three of HEAL’s ‘Curing Chronic Coal’ series, published today, shows that the earlier Poland phases out coal power, the greater the health benefits and saved health costs to society will be.
Poland is the country most dependent on coal-fired energy production in the European Union – and the country home to some of the most polluting coal power plants in the bloc. It is also the only country in the EU which has set neither a date nor a trajectory for ending the burning of coal for electricity generation, the most health-harming of all fossil fuels.
Coal power plants are a key contributor to poor air quality in Poland, in addition to pollution from household coal burning and transport.
HEAL’s report calculates the health effects and the resulting cost for the Polish society based on the emissions of PM2.5 and PM10 particulate matter, nitrogen dioxide and ozone. The report considers 3 scenarios for phasing out coal power (and combined heat) generation in Poland, with a 2030 phase out yielding the highest health benefits and cost savings, compared to a 2049 one.
Ending coal power generation by 2030 would, vis-a-vis a coal phase-out in 2049, avoid among other
- 494,399 additional days of asthma symptoms in asthmatic children
- 57,038 cases of bronchitis in healthy children
- 38,5 million restricted activity and lost work days
- 35,700 hospitalisations
- 24,000 premature deaths due to PM2.5 pollution only
 Phasing out coal by 2030 would accumulate significant health costs amounting to up to 31 EUR billion – a third of the health costs if Polish coal continued to run until 2049 (up to 89 EUR billion).Phasing out coal power generation by 2030 would save 65% of the health cost compared to 2049, and avoid 71% of the premature deaths from burning coal until mid century. Moving the phase out date from 2030 to 2035, so five years later, would lead to a 47% increase in health cost in this short time frame only. |
The high accumulated health burden from decades of air pollution from coal power generation should be considered as externalised cost in any decisions in regards to state aid by the European Commission:
“Going beyond coal by 2030 is the right decision for people’s health, but also to do right by EU climate and Paris Agreement commitments. We have to finally stop providing lifelines to polluting coal and making the public pay for the resulting health impacts and costs. Thus, in any upcoming EU state aid decision for Poland, the setting of an ambitious coal phase out date and a clear pathway to get there has to be conditional”.
Anne Stauffer, Deputy Director at HEAL.
INFORMACJA PRASOWA
EMBARGO DO 31 STYCZNIA 2023 ROKU, GODZ. 6:00 – PROSIMY NIE PUBLIKOWAĆ PONIŻSZEJ INFORMACJI PRZED TĄ DATĄ
[Informacja prasowa]
Ile kosztuje nas spalanie węgla? Za pozostanie przy energetyce węglowej zapłacimy zdrowiem – nawet 349 mld złotych
Trwanie przy energetyce opartej na węglu może oznaczać dodatkowe 34 tys. zgonów oraz tysiące nowych przypadków chorób i utraconych dni pracy do 2049 roku. Ale możliwe jest uniknięcie takich skutków i zaoszczędzenie nawet 273 mld zł, jeśli Polska zdecyduje się na wygaszenie produkcji energii z węgla do 2030 r. Nowy raport organizacji Health and Environment Alliance (HEAL) pt. “Szkodliwy węgiel. Jak rezygnacja ze spalania węgla poprawi stan zdrowia publicznego w Polsce?” to pierwsza tego typu publikacja analizująca korzyści zdrowotne z wcześniejszej rezygnacji z energetyki węglowej.
Polska to najbardziej uzależniony od produkcji energii ze spalania węgla kraj w Unii Europejskiej. Spośród zainstalowanych obecnie 60,1 GW mocy wytwórczych w listopadzie 2022 r. aż 36 GW stanowiły elektrownie konwencjonalne. W 2021 roku elektrownie węglowe wyprodukowały 72,4% energii elektrycznej w kraju.
Mimo, że odnawialnych źródeł energii będzie przybywać – wskutek m.in. polityki klimatycznej UE i spadających cen takich instalacji – to sytuacja w Polsce nie wskazuje na szybkie zastąpienie nimi źródeł konwencjonalnych. Dodatkowo, wojna w Ukrainie i wynikające z niej embargo na import paliw kopalnych z Rosji obnażyły wrażliwość polskiego sektora energetycznego, który w dużym stopniu oparty jest o surowce sprowadzane z zagranicy.
Obecnie Polska jest jedynym krajem Unii Europejskiej, który nie wyznaczył daty odejścia od węgla. Terminem mogącym wskazywać na plany wygaszenia sektora węglowego jest rok 2049, który został zamieszczony w umowie społecznej między rządem a górnikami. Nie jest to jednak oficjalna, prawnie wiążąca data. Jest ona również zbyt późna, żeby umożliwić skuteczną ochronę zdrowia i życia mieszkańców Polski. Jak wskazują obliczenia zawarte w raporcie, tak długi okres spalania węgla będzie wiązał się z licznymi konsekwencjami zdrowotnymi wskutek zanieczyszczeń powietrza oraz wysokim rachunkiem wynikającym z utraconych dni pracy czy obciążenia sektora opieki medycznej.
Prawdziwy koszt elektrowni węglowych
Funkcjonowanie elektrowni węglowych wpływa na zdrowie ludzi. Elektrownie emitują szkodliwe zanieczyszczenia powietrza oraz znaczne ilości gazów cieplarnianych napędzających zmianę klimatu. Mimo, że głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza w Polsce jest emisja z domowych pieców oraz transport, zanieczyszczenia wydobywające się z kominów elektrowni również znacząco wpływają na zdrowie. Najnowsza publikacja HEAL wylicza skutki zdrowotne oraz koszty generowane wskutek emisji głównych monitorowanych substancji: pyłów zawieszonych PM2.5 i PM10, dwutlenku azotu oraz ozonu.
Niestety, elektrownie węglowe pozostają istotnym źródeł zarówno emisji gazów cieplarnianych, jak i zanieczyszczeń powietrza. Nie są głównym winowajcą, jeśli chodzi o smog w Polsce, jednak biorąc pod uwagę całość emisji stanowią poważne zagrożenie dla naszego zdrowia. Powinniśmy jak najszybciej zrezygnować ze spalania szkodliwego węgla we wszystkich sektorach – w tym w energetyce. Najszybszy scenariusz odejścia od paliw kopalnych zapewni najmniejsze szkody zdrowotne i znaczną oszczędność kosztów – komentuje Weronika Michalak, dyrektorka organizacji HEAL Polska.
W dokumencie dla kalkulacji przyjęto trzy scenariusze odejścia Polski od węgla i na ich podstawie obliczono skutki oraz koszty zdrowotne. Oprócz tego raport zawiera również studium przypadku największej jednostki spalającej węgiel w Polsce – elektrowni Bełchatów.
Scenariusz 2030
Pierwszy z uwzględnionych scenariuszy zakłada, że wszystkie polskie elektrownie spalające paliwa kopalne zostaną wygaszone do końca 2030 r. Taka data jest też zgodna z zaleceniami naukowców badających zmianę klimatu oraz raportem Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (z ang. IPCC). Według tego scenariusza jedynymi konwencjonalnymi źródłami energii, z których korzystać będziemy po 2030 roku są biomasa i biogaz (zgodnie z założeniami dokumentu Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku).
Jest to najbardziej ambitny scenariusz, w którym negatywne skutki zdrowotne wynikające z kolejnych kilku lat spalania węgla będą najmniejsze. Realizacja tego planu pozwoli na uniknięcie (w stosunku do najpóźniejszego scenariusza) m.in.: 494 399 przypadków objawów astmy u dzieci z powodu narażenia na pył PM10, ponad 24 tys. hospitalizacji z chorobami układu krążenia i układu oddechowego z powodu PM2.5, 30 087 przedwczesnych zgonów oraz wielu innych przypadków chorób czy utraconych dni pracy.
Scenariusz ten, choć wiąże się z wystąpieniem nawet 9 tys. zgonów i kosztów zdrowotnych w wysokości ok. 148 mld złotych, pozwoli zaoszczędzić 273 mld złotych.
Odejście od węgla do 2030 roku to potrzebny krok, aby odpowiednio zadbać o zdrowie ludzi, ale również to kluczowa decyzja, żeby spełnić wytyczne polityki klimatycznej UE i Porozumienia Paryskiego – komentuje Anne Stauffer, wicedyrektorka i kierowniczka strategiczna HEAL. Musimy wreszcie skończyć ze sztucznym podtrzymywaniem przy życiu zanieczyszczającego sektora węglowego i zmuszaniem ludzi do płacenia za to swoim zdrowiem. Dlatego Polska, zanim dostanie jakiekolwiek środki unijne, powinna spełnić warunek wyznaczenia ambitnej i przejrzystej ścieżki odejścia od węgla – dodaje.
Scenariusz 2035
Scenariusz pośredni jest analogiczny do poprzedniego, z tą różnicą, że energia z paliw kopalnych jest produkowana 5 lat dłużej. Kilka europejskich krajów – w tym silnie uzależnione od spalania węgla Czechy – planuje jeszcze przed tą datą odejść od tego surowca w swoim miksie energetycznym. Ten plan pozwala również na uniknięcie wielu przypadków chorób i hospitalizacji, niemal 5 mln utraconych dni pracy oraz 18 778 przedwczesnych zgonów w porównaniu do roku 2049. Jednak wiąże się z nadmiarowymi 5 287 przedwczesnymi zgonami w porównaniu do pierwszego scenariusza.
Scenariusz 2049
Ostatni ze scenariuszy zakłada, że produkcja energii z paliw kopalnych podąża za wytycznymi obecnymi w PEP2040, powoduje wygaszenie mocy węglowych do 2049 r. oraz utrzymuje produkcję z pozostałych źródeł konwencjonalnych na poziomie z 2040 r. Taka perspektywa, z racji najdłuższego okresu emitowania zanieczyszczeń powietrza, przekłada się na najwyższy rachunek zdrowotny. Łączne skumulowane koszty wszystkich skutków zdrowotnych w tym scenariuszu (do roku 2060) mogą sięgnąć 422 mld złotych. W tym przypadku w całym okresie funkcjonowania elektrowni węglowych emisje doprowadzą do 33 806 przedwczesnych zgonów oraz wielu przypadków chorób i hospitalizacji skutkujących kilkoma milionami utraconych dni pracy.
Rekomendacje dla decydentów i sektora zdrowia
By nie dopuścić do powstania tak dużego rachunku zdrowotnego, za który zapłacą obywatele i obywatelki Polski, raport wymienia szereg rekomendacji, jakie działania należy podjąć. Autorzy wskazują, że kluczowym zobowiązaniem jest niezwłoczne określenie wiążącej, konkretnej daty odejścia od spalania węgla w celach produkcji energii i ciepła oraz wynikające z tego tytułu wygaszanie elektrowni spalających paliwa kopalne. Eksperci przestrzegają również przed wpadaniem w pułapkę fałszywych rozwiązań, czyli zastępowania mocy węglowych np. gazowymi lub opartymi na spalaniu biomasy. Ponadto rekomendują wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii, energetyki prosumenckiej oraz efektywności energetycznej poprzez np. eliminację barier prawnych.
W raporcie znalazły się również zalecenia dla przedstawicieli sektora zdrowia, których autorzy zachęcają do włączenia się w proces przygotowywania planów transformacji energetycznej w Polsce, w tym w zakresie czystego powietrza, łagodzenia skutków zmiany klimatu i profilaktyki zdrowotnej. Eksperci ds. zdrowia są kluczowi w tym procesie, gdyż mogą dostarczyć decydentom niezbędnych informacji nt. konsekwencji zdrowotnych zanieczyszczenia powietrza i zmiany klimatu wynikających ze spalania paliw kopalnych. Tylko międzysektorowa współpraca i ambitne decyzje polityczne pozwolą obywatelom i obywatelkom Polski na odetchnięcie pełną piersią bez obawy o własne zdrowie.
[koniec]
Źródło: HEAL Polska (www.healpolska.pl)
Kontakt:
Jacek Karaczun, specjalista ds. komunikacji HEAL Polska
+48516863280
jacek@env-health.org
Related Posts
